"We zijn ervan overtuigd dat lokale overheden een belangrijke rol spelen in het realiseren, beschermen en verdedigen van mensenrechten, zeker wanneer die meer en meer onder druk komen te staan." - Lies Corneillie

Vrijdagavond 10 december, de Internationale Dag van de Rechten van de Mens, engageerde stad Leuven zich, samen met de KU Leuven en met de steun van Amnesty International Vlaanderen en het Federaal Instituut voor de bescherming en de bevordering van de Rechten van de Mens (FIRM), om in 2023 Mensenrechtenstad te worden. Dat gebeurde tijdens een online inspiratieavond vanuit het auditorium Tweebronnen. Het realiseren van mensenrechten, het verdedigen ervan en het draagvlak ervoor versterken staan centraal.

In Europa zijn er al een aantal Human Rights Cities (Mensenrechtensteden), zoals Graz en Wenen in Oostenrijk, Lund in Zweden, Nuremberg in Duitsland, Utrecht en Middelburg in Nederland en York in het Verenigd Koninkrijk. In België is er geen. "Nóg geen, want Leuven heeft de ambitie om in 2023 Mensenrechtenstad te worden. Die ambitie maakten we vrijdagavond bekend", vertelt schepen van mondiaal beleid Lies Corneillie. "De stad Leuven wil zich op 10 december 2023 officieel uiten als Mensenrechtenstad, de datum waarop de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens 75 jaar zal bestaan. Als Mensenrechtenstad zullen we de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens expliciet als ijkpunt en leidraad in ons beleid hanteren. We willen ons zo aansluiten bij een grotere beweging van andere mensenrechtensteden, die er net als wij van overtuigd zijn dat lokale overheden een belangrijke rol spelen in het realiseren, beschermen en verdedigen van mensenrechten, zeker wanneer die meer en meer onder druk komen te staan."

Drie pijlers staan centraal. De stad zal in de eerste plaats mensenrechten realiseren en expliciteren. Dat kan bijvoorbeeld met de invoering van een mensenrechtentoets bij de keuze van leveranciers en het uitwerken van een charter voor internationale samenwerkingsverbanden. Daarnaast wil Leuven het draagvlak voor mensenrechten bij het brede publiek versterken met onder meer lezingen en netwerkmomenten. Tot slot zal de stad zich inzetten om mensenrechten en hun verdedigers te verdedigen door aan te sluiten bij campagnes van bijvoorbeeld Amnesty International en zich duidelijk uit te spreken wanneer mensenrechten geschonden worden. De stad deed dat in het verleden al met verschillende acties als Vredesstad en door haar steun te betuigen aan zusterstad Krakau naar aanleiding van de LGBT-vrije zones in Polen. Om die pijlers te realiseren zal de stad samenwerken met de KU Leuven, FIRM en Amnesty International Vlaanderen. "Maar we gaan ook breder: we nodigen alle Leuvenaars en diverse organisaties uit het brede middenveld uit om te participeren aan Leuven Mensenrechtenstad", vult Corneillie nog aan.

Veel interesse

Een zeventigtal geïnteresseerden nam vorige vrijdag deel aan de online inspiratieavond gemodereerd door Yousra Benfquih. Wies De Graeve, directeur van Amnesty International Vlaanderen en auteur van 'Het recht om mens te zijn', beschreef het begrip 'mensenrechten' als een moreel, juridisch en politiek kompas om elke mens mens te laten zijn, niet enkel in het buitenland maar ook hier bij ons. Stephan Parmentier, professor aan de KU Leuven, legde vervolgens uit met welke motieven mensenrechtenexperten Eva Brems, Martien Schotsmans en hijzelf het Leuvense stadsbestuur opriepen om de eerste Mensenrechtenstad van België te worden. "Stad Leuven zet hiermee een cruciale stap," benadrukt professor Parmentier. "Door hun talrijke bevoegdheden zoals huisvesting, gezondheidszorg, scholing en opleiding, strijd tegen racisme, duurzaamheid, enz. hebben lokale overheden een steeds belangrijker aandeel in de promotie en bescherming van mensenrechten. Leuven is bovendien een zeer open en dynamische stad, en heeft de gepaste schaal om dit project succesvol uit te bouwen."

Een oproep die burgemeester Mohamed Ridouani en rector Luc Sels elk vanuit hun specifieke rol positief beantwoordden en motiveerden. "Integriteit, solidariteit, academische vrijheid en aandacht voor de meest kwetsbaren zijn kernwaarden van de KU Leuven", zegt rector Luc Sels. "De oproep om van Leuven - onze thuisstad - de eerste mensenrechtenstad te maken, sluit daar naadloos bij aan. We stellen onze wetenschappelijke expertise en onze ervaring met onze eigen mensenrechtentoets en contactpunt Mensenrechten graag ter beschikking om deze ambitie waar te maken."

Eerste Week van de Mensenrechten

Van 6 tot 12 december 2021 vond in Leuven voor het eerst een Week van de Mensenrechten plaats met onder meer een cartoontentoonstelling met als thema mensenrechten, een schrijfactie in het kader van de schrijfmarathon van Amnesty International, diverse films en opleidingen… Naar aanleiding van de Internationale Dag van de Rechten van de Mens op 10 december zetten de stad Leuven en een tiental partners met een reeks activiteiten het belang van mensenrechten centraal en spraken ze hun steun uit voor wie opkomt voor de rechten van mensen, lokaal en wereldwijd. De online inspiratieavond was voor de stad het hoogtepunt van de eerste Leuvense Week van de Mensenrechten. "De komende jaren willen we de Week van de Mensenrechten herhalen en verder uitbouwen samen met verschillende partners. Onder meer met dit initiatief willen we het draagvlak voor mensenrechten versterken en mensenrechten verdedigen", besluit Corneillie.