Stad Leuven en Djapo vzw hebben met 'Kapot goed!' een educatief lessenpakket over herstel uitgewerkt voor het lager en secundair onderwijs. Met het lespakket willen de stad en Djapo kinderen en jongeren inspireren en sensibiliseren om defecte elektrische en elektronische apparaten niet onmiddellijk weg te gooien maar zoveel mogelijk te herstellen.

"Veel producten of materialen belanden op de afvalberg, terwijl ze eigenlijk nog bruikbaar zijn. Gemiddeld genereert de Leuvenaar jaarlijks meer dan 9 kg elektrisch en elektronisch afval. Elektrische toestellen bevatten veel zeldzame metalen, die vaak een grote ecologische voetafdruk hebben. We willen Leuvenaars aanmoedigen om hun defecte toestellen niet direct weg te gooien en meer spullen te herstellen. Zo maken we samen werk van een circulaire stad, waar we gaan voor meer herstel en minder afval", licht schepen van klimaat en duurzaamheid David Dessers toe. "Onder het motto 'jong geleerd is oud gedaan' ontwikkelden we samen met Djapo het educatief pakket 'Kapot goed!'. We willen kinderen en jongeren ervan bewustmaken dat defecte apparaten nog te snel bij het vuilnis belanden terwijl ze vaak nog hersteld kunnen worden."

"Leerlingen bewust maken van het belang van herstel, vraagt meer dan een eenmalige actie. Met het lessenpakket willen we leerkrachten én leerlingen versterken in hun inzicht en competenties om duurzaam om te gaan met elektr(on)ische apparaten", voegt Sabine Anné, ontwikkelaar bij Djapo, toe.

Voor lager en secundair onderwijs

​Er bestaat een lespakket voor zowel het lager als het secundair onderwijs. Het lespakket voor het lager onderwijs is gericht op de derde graad en zit boordevol waardevolle informatie, interactieve lessen en boeiende activiteitenfiches. Concreet bevat elk pakket inhoudelijke en didactische achtergrondinformatie, twee kant-en-klare lessen en drie activiteitenfiches om je verder te verdiepen. In het lessenpakket voor het secundair onderwijs zit zowel algemene achtergrondinformatie als concrete lessen die leerlingen kritisch en probleemoplossend doen denken. Leerkrachten werken bovendien aan concrete onderzoeks- en actiecompetenties en gaan met leerlingen in dialoog over circulaire economie en herstel van elektrische en elektronische apparaten.

"Het lespakket is super handig voor leraren. De leraar heeft veel minder werk om de les voor te bereiden en is er zeker van dat de informatie juist is, want door specialisten opgesteld", weet schepen van onderwijs Lalynn Wadera. "En wat fijn is: het blijft in de scholen niet bij lesgeven over herstellen en recycleren. Scholen nemen ook effectief acties om materialen te recupereren. We zien dat veel Leuvense scholen inzamelacties doen voor gsm's en andere elektronische apparaten, projecten over afvalbeheer opzetten of een Repair Café op school organiseren."

Enkele scholen gingen al aan de slag met 'Kapot goed', zo ook leerkracht Anke: "Het onderwerp is iets dat een vijfde leerjaar erg interesseert. De leerlingen waren dan ook erg verontwaardigd toen ze zagen welk verhaal er achter hun smartphone schuilde. Ze gebruiken allemaal een smartphone of laptop, maar toch kenden ze het verhaal niet." Ook lerares Klara getuigt: "Niet alleen mijn leerlingen, maar ook ik ben mezelf nu meer bewust: als iets kapot is, dan zou ik sneller naar een Repair Café gaan. In de les vragen ze nu vaak naar het herstelcafé dat een van onze meesters had opgestart maar even on hold staat. Dus dat bewustzijn is echt wel gegroeid. Herstel is plots echt een optie!"

Ook de leerlingen zijn enthousiast. Een leerling van het 5e leerjaar van basisschool Don Bosco in Heverlee: "Oude smartphones herstellen in plaats van weggooien? Dat vind ik een goed idee, want het milieu is belangrijk. En het kost minder geld om een oude smartphone te herstellen dan een nieuwe te kopen."

Scholen die interesse hebben om met de lespakketten aan de slag te gaan, kunnen het materiaal downloaden via www.leuvenvoorscholen.be/lespakket-kapot.

Circulaire strategie

​Stad Leuven ontwikkelde in 2020 de strategie 'Leuven Circulair', die op basis van 28 actiepunten, verdeeld over vijf prioritaire werkdomeinen, de transitie naar een circulaire stad wil versnellen. Zo’n strategie is van groot belang om als stad klimaatneutraal te worden, aangezien meer dan de helft van de CO₂-uitstoot in Vlaanderen afkomstig is van het produceren en verwerken van materialen. Een van de prioriteiten in de strategie is het herstellen, delen en hergebruiken van materialen. 

Het lespakket kwam tot stand in het kader van het Europees Interreg NWE project Sharepair.