"De bewoners leven voortaan niet alleen aan het water maar het water is nu ook een duurzame energiebron voor hen geworden. Dergelijke hernieuwbare energieprojecten zijn cruciaal om als stad klimaatneutraal te worden." - David Dessers

De bewoners van de Dijlemolens in Leuven gebruiken voortaan de Dijle om hun woning te verwarmen. Dit proces waarbij warmte uit het oppervlaktewater wordt gehaald, heet aquathermie. De installatie die ze hiervoor gebruiken, is de eerste in haar soort in België. Dit aquathermieproject is een belangrijke bouwsteen om van Leuven een klimaatneutrale stad te maken waar volop de kaart van hernieuwbare energie wordt getrokken. De bewoners konden voor dit experiment rekenen op de begeleiding, financiële en logistieke steun van de stad Leuven en de Vlaamse Overheid en op de technische expertise van EXTRAQT en IFTech.

Aquathermie is een jonge technologie die nog niet veelvuldig wordt toegepast. De techniek is vergelijkbaar met bijvoorbeeld geothermie. "De ingebruikname van deze installatie is dan ook echt een opsteker voor onze stad. Met deze installatie zullen de bewoners niet alleen jaarlijks 42% CO₂ besparen. We hopen dat we hiermee ook het pad effenen voor andere vergelijkbare projecten", vertelt schepen van klimaat en duurzaamheid David Dessers. "Dergelijke hernieuwbare energieprojecten zijn immers cruciaal om als stad klimaatneutraal te worden, als je weet dat meer dan de helft van de CO₂-uitstoot in onze stad afkomstig is van gebouwen. ​Het grootste aandeel valt toe te schrijven aan verwarming, waarvoor we immers vaak nog fossiele brandstoffen gebruiken. Om als stad klimaatneutraal te worden, moeten gebouwen dus massaal energiezuiniger worden en voorzien worden van duurzame warmte. Nieuwe projecten rond duurzame warmte zijn een belangrijk onderdeel van ons Klimaatcontract, precies omdat er zoveel klimaatwinst mee te boeken valt. Het Leuvense Klimaatcontract is het plan om versneld klimaatneutraal te worden en werd recent goedgekeurd door de Europese Commissie. We hopen dat dit project een katalysator is voor vele gelijkaardige projecten."

Over de installatie

​Door zijn ligging aan de Dijle is het wooncomplex de Dijlemolens uitermate geschikt voor aquathermie. EXTRAQT, IFTech en stad Leuven begeleidden de bewoners bij de installatie. Een warmtewisselaar haalt de warmte uit de Dijle en via een warmtepomp wordt die omgezet naar een bruikbare temperatuur. Hierdoor kan het gebruik van de gasketel tot een minimum beperkt worden. De bewoners leven nu niet alleen aan het water maar het water is nu ook een duurzame energiebron voor hen geworden.

"De energie voor de appartementen halen we uit de Dijle. Er is voldoende energie aanwezig in het water maar niet op een nuttige temperatuur. Met een warmtepomp waarderen we die dan op naar een bruikbare energievorm en een temperatuur waar je je huis of een gebouw mee kan verwarmen. Hiermee blijft de ecologie in het water onverstoord", licht Stijn De Jonge, adviseur aquathermie bij EXTRAQT, toe.

Een goed werkende energiegemeenschap

​Het project toont niet alleen het potentieel van aquathermie aan, maar ook de kracht en het belang van een goed werkende energiegemeenschap. Zonder de participatie van en de gedragenheid binnen de bewonersgroep kon zo’n drastische omschakeling niet gebeuren.

"In 1985 werd het oude molengebouw gerenoveerd tot een wooncomplex met 35 appartementen en een tiental bedrijfsruimtes. Tijdens de renovatie destijds was er al veel aandacht voor duurzaamheid. Daarom werd buitengevelisolatie voorzien waardoor het gebouw een beperkte warmtevraag heeft. Toen bleek dat de stookinstallatie aan vernieuwing toe was, had de woongemeenschap al een eerste voorstudie laten doen naar energieopwekking uit aquathermie. De mede-eigenaars gingen dan ook graag in op het aanbod van de stad om dit traject in partnerschap uit te voeren. Makkelijk was het niet: voor elke partij waren alle stappen nieuw en ook de covid-crisis hielp niet echt. Om het project te trekken, zette de woongemeenschap een 'werkgroep energie' op. Vele technische vergaderingen door de werkgroep met leveranciers, adviseurs en de stad en continue afstemming met de woongemeenschap onderling leidden tot een resultaat waar we allen fier op mogen zijn", getuigt Jaak Creemers, voorzitter van de VME Dijlemolens.

Dit project bracht alle essentiële partners bij elkaar om zowel de technische, economische als regelgevende aspecten succesvol uit te klaren en kon rekenen op de financiële steun van de Vlaamse Overheid. Stad Leuven kreeg een projectsubsidie van 283.000 euro van de Vlaams minister van Binnenlands Bestuur en Stedenbeleid in het kader van Thematische oproep Stadsvernieuwing 2018 'Groen en blauw in de stad'.