De stad als laboratorium en de Leuvenaar als wetenschapper

28 November 2020

De stad als laboratorium en de Leuvenaar als wetenschapper

Stad Leuven gaf bij het begin van de legislatuur aan dat burgerwetenschap - of citizen science - een belangrijke rol zal spelen de komende jaren. Zo wil de stad een biotoop creëren waarin citizen science kan gedijen en de data die daaruit voortvloeien, maximaal open stellen van inwoners met een dataportaal en gebruiken om datagedreven beslissingen te nemen. Gemeenteraadslid Wouter Florizoone vroeg in de gemeenteraad van 23 november naar een stand van zaken over het dataportaal. Daarnaast lanceerde hij de idee van een Citizen Science Office, zowel een fysiek als virtueel platform, dat burgerwetenschap en smart city initiatieven promoot, hackathons/datathons organiseert en resultaten communiceert. "Wat vroeger enkel weggelegd was voor dure en gespecialiseerde onderzoeksinstellingen ligt nu binnen het bereik van burgers." - Wouter Florizoone “Nieuwe technologie stelt ons in staat om steeds meer en steeds beter te meten. Denk maar aan de meettechnologie Telraam, waarbij inwoners het verkeer in hun straat in kaart brengen, en de weerstations van Leuven.cool waarbij inwoners de temperatuur meten.”, laat Florizoone weten. Er zijn tal van initiatieven met diverse toepassingen. “Maar het heeft geen zin om gewoon sensoren te verspreiden. De sensoren moeten een antwoord bieden op een bepaalde uitdaging en we moeten nadien ook aan de slag met de informatie die verzameld wordt. In Antwerpen bijvoorbeeld werd aan de hand van allerlei sensoren een (dure) Digital Twin gebouwd, maar ondertussen is men al gestopt met het meten van heel wat zaken omdat er niets mee gebeurde. Zo’n situatie willen we in Leuven vermijden”, reageerde schepen van ICT Thomas Van Oppens in de gemeenteraad. “Zo kregen we voor de coronapandemie heel wat meldingen binnen van geluidsoverlast in de uitgaansbuurt. We beslisten om in de Naamsestraat sensoren te plaatsen die geluidsoverlast meten. Die sensoren zullen het probleem duidelijk in kaart brengen en ons in staat stellen om heel gericht acties uit te rollen. Een duidelijke vraag waarbij we sensoren, data en wetenschap als antwoord gebruiken”, aldus Van Oppens. Data-infrastructuur Er dringt zich ook een vraag over infrastructuur op. Bestaande initiatieven zoals Telraam en Leuven.cool zetten hun data steevast op eigen platformen die ze dan ook moeten bekostigen en onderhouden. "Als stad hebben we ons voorgenomen om werk te maken van data-infrastructuur waarop alle initiatieven kunnen aantakken. Hierdoor kunnen we kosten delen - servers zijn immers niet gratis -  en op termijn deze data gebundeld aanbieden aan alle geïnteresseerden." licht schepen Van Oppens toe.   “Dit stelt ons en de Leuvenaars bovendien in staat om gemakkelijker data te combineren en onderzoek te doen.” - Thomas Van Oppens Data ter beschikking stellen van Leuvenaars De stad wil bovendien zoveel mogelijk data openstellen. Als we willen dat Leuvenaars meer participeren, dan moeten ze ook toegang hebben tot zoveel mogelijk gegevens. Momenteel vind je heel wat informatie over de stad op de website leuven.incijfers.be. Je leert er dat 15,7% van de Leuvenaars regelmatig vrijwilligerswerk doet, er in Wijgmaal 1694 leerlingen naar het lager onderwijs gaan en er in Leuven in 2019 netto meer dan vierhonderd ondernemingen zijn bijgekomen. Allemaal data die de stad ter beschikking stelt van haar inwoners. “Het zou goed zijn om op termijn dat open-data platform nog verder uit te breiden, ook met de realtime data van de verschillende sensoren. Zo bekomen we een digitale kaart van Leuven die de Leuvenaars allerlei informatie verschaft, gaande van verkeersstromen tot luchtkwaliteit. Een webstek die zowel de huidige situatie weergeeft (realtime) als waar je data uit het verleden terugvindt.” vult Wouter Florizoone verder aan.” Datagedreven beslissingen nemen De stad zal  de Leuvenaar beter kunnen betrekken bij wat er gebeurt in Leuven, maar belangrijker nog, beter beleid kunnen voeren. Het verzamelen van die data en het koppelen van acties en interventies aan evoluties in die data kan ons in staat stellen om een meer datagedreven beleid te voeren. Willen we weten of onze peukenzuiltjes werken tegen peuken op de grond? Meet het. Willen we weten of het minder warm is daar waar er meer bomen zijn? Meet het. Willen we weten of boetes helpen tegen geluidsoverlast? Meet het. De stad is een laboratorium en inwoners zijn de wetenschappers.